Mehmet Hanifi GÜLEL
Son yılların en sıcak kış döneminin geçmesiyle hızlı gelişen hububat bitkileri, sıcak havalardan dolayı erken başaklandı. Trakya’da küresel iklim değişikliğinin etkisiyle kış ve bahar aylarında mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklık, kanolanın gelişimini etkiledi.
Sektör temsilcileri, İç Anadolu’da ve Güneydoğu’da ise erken başaklanma ve yağışların yetersiz olması nedeniyle tane dolumu düşüklüğü riskinin rekoltede kayıplara yol açabileceğini belirtiyor.
Doğu Anadolu bölgesinde ise mevsimin normal seyrettiğini ancak, nisan yağmurlarının istenilen seviyede olmadığı belirtiliyor. Küresel iklim değişikliğinin etkilerini en çok hisseden Trakya, bölgede yağış miktarının azalması ve sıcaklığın artması, ekim, gelişim ve hasat dönemlerinin yıldan yıla farklılaşmasına yol açıyor. Bölgede bu yıl 145 bin dekar alanda ekilen kanola, kış ve bahar aylarında mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklığın etkisiyle beklenenden 20-25 gün önce çiçek açtı.
“Son 60-70 yılın en sıcak kış ayını yaşadık”
Trakya Üniversitesi Bitki Islahı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yalçın Kaya, kış aylarındaki yüksek sıcaklığın kanola, buğday ve arpa gibi ürünlerin hızlı gelişmesine neden olduğunu söyledi. Küresel iklim değişikliği nedeniyle ürün ekim ve gelişim süreçlerinin değişim gösterdiğini belirten Kaya, “Kış ayı biraz daraldı.
Küresel ısınma nedeniyle mevsimler kaydı. Kışlık ekimler bir ay geç yapılmaya, yazlık ekimler ise bir ay erken yapılmaya başlandı. Bu yıl son 60-70 yılın en sıcak kış ayını yaşadık. Normalde uzun yıllar beklentileri sonucu nisan sonunda açması beklenen kanolalar ay başında ve ortasında açmaya başladı, tarlalar sarıya boyandı” dedi.
“Buğday ve ayçiçeğinde de yaşadık”
Kanolanın önemli bir yağlık bitki olduğunu dile getiren Kaya, kanolada birim alandan yüksek verim alınabildiğine dikkati çekti.
Sıcak havaların çiçeklenme süresini kısaltabileceğini anlatan Kaya, “Kanola açısından önemli olan çiçeklerdeki döllenme. Çiçeklenme süresi ne kadar uzun olursa o kadar faydalı oluyor. Eğer sıcaklıklar fazla olursa çiçeklenme süresi düşecek. Verim açısından tarladaki bitki sayısı, bitkideki dane sayısı ve danenin ağırlığı önemli.
Aşırı sıcak söz konusu olursa dane suyunu çabuk kaybedebilir ve yağ oranı düşük cılız daneler ortaya çıkar. Geçen sene ayçiçeğinde bunu yaşadık. Kuraklık ve sıcak nedeniyle buğdayda verim düşüklüğü yaşadık. Diğer yandan, kanola tarlalarında böceklenmelere de çok dikkat etmemiz lazım. Kışın soğuk ve karlı geçmediği için zararlı böceklerin larvaları bu sürede ölmedi ve fazla ürediler. Çiftçilerimiz, zararlı böcek popülasyonlarına göre önlem alsınlar” diye konuştu.
“Çiftçi yağış bekliyor”
Tekirdağ Ziraat Odası Başkanı İmdat Saygı, il genelinde 90 bin dekar alanda kanola ekildiğini belirterek, çiftçilerin yağış yetersizliği nedeniyle verim kaybı riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Kanolanın yağış isteyen bir bitki olduğuna dikkat çeken Saygı, “Kanola, ılıman olan ve yağış olan yerlerde kışlık olarak iyi yetişen bir bitki. Son yıllarda yağışların azalmasından dolayı kanola ekim alanlarımız azaldı. Çiftçinin, kanoladan verim alabilmesi için yağış şart. Çiftçi şu an ekili alanları için yağış bekliyor” diye konuştu.
İç Anadolu’da başaklanma 15 gün erken başladı
Yüksek sıcaklıklardan dolayı bitkilerde biraz daha erken başaklanmanın meydana geldiğini vurgulayan Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Soylu, İç Anadolu’da arpaların bir kısmında geçmiş yıllara göre 15 gün erken başaklanmaya başladığını aktardı. Hem yüksek sıcaklık hem de ve biraz da nisan yağışlarda beklenen düzeyde olmadığını bildiren Soylu, ‘’İç Anadolu’da sulama imkanı olanlar için sıkıntı değil ama kurak alanlar için sorun yaratıyor. Bitkiler fazla büyüdüğü için su tüketimleri de fazla ve bu da önemli bir olumsuzluk oluşturuyor. Ekinler daneyi doldurması için başaklanmadan sonra uzun süre yeşil kalmaları lazım. Başaklandıktan sonra hemen hızlı bir şekilde ekinler sararmaya başlarsa o zaman dane dolumu düşük ve daha küçük olur’’ ifadelerini kullandı.
‘’Rekolte kaybına neden olabilir’’
Güneydoğu Anadolu’da sürekli yağış olduğu için bitkilerin hala çalıştığına dikkat çeken Şanlıurfa Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar, ‘’Şu anda herhangi bir sıkıntı yok ve normalinde seyrediyor. Sıcaklıkların böyle devam etmesi halinde buğday tanelerinin boş kalma riski var. Bu arada bir hafta 10 güne içinde yağmur yağarsa sıkıntı yaşanmaz. Ama yağmazsa ve sıcaklık da böyle devam ederse buğday başakların tam dolum yapmamasına sebep olabilir. Çiçeklenme döneminde aşırı sıcak ve su da olmayınca döllenmeyi hafifletir. Dolayısıyla taneyi tam doldurmaz veya zayıf kalır. Bu da rekolte kaybına neden olabilir’’ dedi.
